© Jelle Canipel
Wil je een dosis adrenaline toevoegen aan je bergwandeling? Onze expert vertelt je wat ‘via ferrata’ of ‘klettersteigen’ precies is en hoe je ermee start.
Wie is Bart Smets?
• Geboren in 1977
• Sporttechnisch coördinator voor rotsklimmen, canyoning en via ferrata bij de Klim en Bergsportfederatie
• Auteur van het boek ‘Start to Via Ferrata’
• Houdt van toerskiën, bergbeklimmen, rotsklimmen en packraften.
Wat is via ferrata?
Bij via ferrata of klettersteigen volg je – gezekerd aan een staalkabel – een uitdagende route langs een rotswand. Vaak komen er ijzeren trapjes, pinnen, beugels en hangbruggen aan te pas. Adrenaline verzekerd! De naam ‘via ferrata’ komt uit het Italiaans en betekent ‘ijzeren weg’, verwijzend naar de stalen kabel die je leidt.
“Via ferrata brengt je op ongelooflijke terreinen die je als bergwandelaar niet bereikt, en biedt fantastische uitdagingen”, weet Bart Smets. “Het verticale avontuur trekt veel mensen aan, het prikkelt de nieuwsgierigheid en het enthousiasme piekt.”
“Heb je zin voor avontuur, dan kan je met via ferrata starten.”
Bart Smets
Voor wie is via ferrata?
“Omdat via ferrata’s in verschillende moeilijkheidsgraden bestaan, is deze uitdaging laagdrempelig en voor een breed publiek toegankelijk. Ook wie geen klimervaring heeft, kan toch in heel steil terrein komen. Heb je zin voor avontuur, dan kan je ermee starten.”
Sommige via ferrata’s zijn zelfs toegankelijk voor het hele gezin. “Kinderen vanaf ongeveer 8 jaar kunnen mee op pad. Ze moeten groot genoeg zijn om zelf aan de kabels en de nodige steunpunten te kunnen.”
© Jelle Canipel
Is via ferrata moeilijk?
“Op veel via ferrata’s kan je ook met beperkte fysieke ervaring een tof avontuur beleven. Een via ferrata wordt aangeduid met een moeilijkheidsschaal – er zijn er verschillende in gebruik. Zo hanteert de Oost-Alpenmethode de letters A tot en met F, terwijl de Franse methode gaat van ‘Facile’ tot ‘Extrèmement Difficile’.”
Via ferrata niveau’s
Volgens de Oost-Alpenmethode
• Niveau A: “Denk hierbij aan een smal wandelpadje waar een kabel aanhangt.”
• Niveau B: “Bevat al enkele korte klimpassages en gaat al wat verticaler, maar die stukken zijn zelden vermoeiend voor de armspieren. Ook met kinderen kan je zulke via ferrata’s doen.”
• Niveau C: “Hier heb je vooral durf voor nodig, niet echt spierkracht.”
• Niveau D: “Vanaf deze moeilijkheidsgraad omvatten via ferrata’s passages die fysiek belastend zijn.”
• Niveau E/F: “Hier kom je overhangende gedeeltes en loodrechte stukken tegen waarbij je flink wat armkracht nodig hebt.”
Volgens de Franse methode
• F (facile): zeer makkelijk
• PD (peu difficile): weinig moelijk
• AD (assez difficile): tamelijk moelijk
• D (difficile): moelijk
• TD (très difficile): zeer moelijk
• ED (extrèmement difficile): extreem moelijk
Wat heb je nodig voor een via ferrata?
Naast een portie lef zijn deze items onmisbaar:
• Via ferrata-set: “Die omvat een shock absorber - die de schok opvangt als je zou vallen – en ook 2 leeflijnen met specifieke musketons.”
• Wandelschoenen: “Stevig schoeisel dat voldoende grip biedt, om te wandelen en klauteren.”
• Klimgordel: “Onmisbaar om veilig het parcours af te leggen.”
• Klimhelm: “Vooral ter bescherming tegen vallende stenen.”
• Handschoenen zonder vingers: “Zo worden je handen beschermd bij kabelbeschadigingen.”
• Comfortabele kleding: “Draag dezelfde outfit als bij een bergwandeling. Een lange broek is handig als je langs rotswanden of grashellingen kan schuiven, maar voor lager gelegen via ferrata’s in warme omstandigheden is een short voldoende. Wees ook beducht op weersveranderingen en neem een regenjas mee.
Waar kan je via ferrata doen in België?
Je hoeft niet naar de Alpen of de Dolomieten om te klettersteigen, ook dichter bij huis kan je prachtige via ferrata’s vinden met uitdagend klimwerk en adembenemende uitzichten. Goed om te weten: om deze via ferrata’s te doen, moet je lid zijn van de Klim- en Bergsportfederatie.
Pont-à-Lesse (bij Dinant)
“In België is dit het epicentrum van via ferrata en een logische plek voor een eerste beleving. Je start met de korte en vrij eenvoudige via ferrata ‘SteBa’, zo kan je er alvast eens van proeven. Vervolgens zijn er nog vier parcours die een tikkeltje moelijker zijn – in de toekomst worden dat er nog meer.”
• Lengte: 200 meter
• Duur: 1u tot een halve dag
• Niveau: van PD tot TD, eenvoudig tot moeliijk
Wist-je-datje
Er in België zijn verschillende clubs die via ferrata-opleidingen aanbieden?
Attaque au Diable (in Maizeret)
“De naam van deze via ferrata klinkt al veelbelovend: de aanval op de duivel. In de berg zit een fort verwerkt (het ‘Fort du Diable’), dat uitgang geeft op een rotswand. Je eindigt het traject boven op de rots: een soort arendsnest van waar je de hele omgeving kan zien.”
• Lengte: 80 meter
• Duur: 1 uur
• Niveau: AD/C, gemiddeld
Pol in Marche-Les-Dames
“Deze via ferrata bevindt zich op het oefenterrein van de paracommando’s. Dit is de langste via ferrata van België, hier ben je enkele uren zoet mee. Onderweg kom je een kabelbrug en een apenbrug tegen en slinger je met een pendel naar een volgende rots. Spektakel verzekerd!”
• Lengte: 350
• Duur: 3 uur
• Niveau: AD+, tamelijk moeilijk
“De Dolomieten zijn de bakermat van via ferrata.”
Bart Smets
© Arnaud Siquet - Denis Closon - Bart Smets
Waar kan je via ferrata doen in Italië?
Via ferrata de Luca Innerkofler und Schartenweg (in de Dolomieten)
“De Dolomieten zijn de bakermat van via ferrata! De trajecten werden hier aangelegd voor het troepentransport langs de frontlinie tijdens de Eerste Wereldoorlog. Vooral in de Sextener Dolomieten zie je de restanten van het oorlogsverleden: van prikkeldraad tot gangen waar je doorheen kan kruipen. Op deze via ferrata vorder je met adembenemend zicht op de Drei Zinnen of Tre Cime di Lavaredo. Het parcours is zeer verticaal en leidt je over ladders, houten bruggetjes en soms zelfs door de berg heen, langs al dan niet natuurlijke gangen.”
• Startpunt: Paternkofel
• Duur: 7 uur
• Niveau: B/C, gemiddeld
Meerdaagse tocht: de Bocchette Weg (in de Brentagruppe)
“Heb je al wat ervaring met via ferrata opgebouwd? Dan is een meerdaagse huttentocht met elke dag een via ferrata een aanrader. De Bocchette Weg ligt naast de Dolomieten en is wandelterrein voor gevorderden. Je komt onderweg zelfs stukken ijs van de gletsjer tegen. Verder mag je rekenen op knappe vergezichten, grillige kale rotstoppen en rotsgraten. In de zomer vorder je ’s ochtends vaak boven het wolkentapijt – een magisch zicht. Doorheen de dag trekken die wolken weg en onthullen ze het dal.”
• Duur: 3 tot 6 dagen, afhankelijk van de gekozen route
• Niveau: C, moeilijk
Waar kan je via ferrata doen in Frankrijk?
Via ferrata Gorges d’Ailefroide (in Vallouise-Ecrins)
“Deze route is bijzonder mooi! Je vordert langs de wanden van een rivierkloof. Onderweg klauter je over enkele hangbruggen, terwijl onder je het kolkende water van de woeste bergrivier tekeergaat. Deze via ferrata bestaat uit drie delen, met telkens de mogelijkheid om uit te stappen. Het eerste deel is eenvoudig en geschikt voor beginners. Daarna volgt een aanzienlijk moelijker en steiler gedeelte met zelfs een overhangend stuk.”
• Startpunt: Pelvoux
• Duur: 2,5 uur
• Niveau: eerste deel B/C, eenvoudig – tweede deel C/D, moeilijk
Via ferrata La Via des Evettes (in Chamonix)
“Chamonix is de hoofdstad van het alpinisme, met zicht op de legendarische Mont Blanc. Doordat deze via ferrata boven aan een kabelbaan begint, ervaar je meteen een hooggebergtekarakter. Via een rotsgraat klim je omhoog. Het traject omvat een 50 meter lange Nepalese brug, met één kabel onderaan en twee kabels bovenaan.”
• Startpunt: kabelbaan La Flégère
• Duur: 3 uur
• Niveau: C, gemiddeld
Waar kan je via ferrata doen in Duitsland?
Burgenklettersteig Manderscheid (in de Eifel)
“Dit traject omvat een geweldig landschap, historische hoogtepunten in de vorm van een burcht en oude ridderpaden, en enkele behoorlijk pittige passages. Je klautert langs de rotsen, loopt over een 60 meter lange kasteelbrug en klimt op enkele verticale stukken.”
• Startpunt: Oberburg
• Duur: 3 uur
• Niveau: C/D, moeilijk
Waar kan je via ferrata doen in Slovenië?
Mount Triglav
“De Triglav is de hoogste berg van Slovenië. Meerdere via ferrata’s – met verschillende moeilijkheid – leiden naar de top van deze kanjer. Eigenlijk is ook de ‘gewone’ wandelroute al een soort van via ferrata niveau A, want ook langs dat pad werd een staalkabel aangebracht ter beveiliging. Eindigen doe je op de top van de mythische Triglav, met een panoramisch uitzicht van jewelste.”
• Duur: afhankelijk van de gekozen route
• Niveau: van A tot D
Waar kan je via ferrata doen in Oostenrijk?
Robischlucht en Rongg Wasserfall (in Gargellen en Montafon)
“Deze regio is heel geschikt om te starten met via ferrata, ook voor gezinnen met kinderen. Vanuit Gargellen zijn er twee korte via ferrata’s die langs de wanden van een rivierkloof lopen. Na een tweetal uur beland je op een pad dat naar een sprookjesachtige bergweide met boerderijen leidt, waar je lokale gerechten kan proeven met zicht op de bergen. En op slechts een half uurtje wandelen sta je terug beneden in het dal – ideaal met kleine avonturiers.”
• Startpunt: Gargellen
• Duur: 2 uur
• Niveau: B/C, gemiddeld
Innsbrücker klettersteig (in Innsbrück)
“Vanuit Innsbrück brengt de Nordketten kabelbaan je naar bergstation Hafelekar. Het begin van de via ferrata ligt slechts enkele minuten verderop. De route voert je over een lange bergkam. Je kijkt uit op kale, rotsige bergwanden maar ook over de besneeuwde bergtoppen van Tirol. Je krijgt hier echt het hooggebergtegevoel mee. Op mooie zomerdagen is deze klettersteig populair en ben je nooit alleen.”
• Startpunt: Hafelekar bergstation
• Duur: 6,5 uur
• Niveau: C/D, moeilijk
Waar kan je via ferrata doen in Zwitserland?
Via Farinetta (aan Saillon, Wallis)
“De via ferrata van Saillon ligt in een rivierkloof en bestaat uit drie delen, met oplopende moeilijkheid. Het eerste stuk is toegankelijk voor beginners, het laatste stuk is bijzonder moeilijk terrein. Je klautert door de kloof via enkele bruggen, beugels en pinnen. In het moeilijkere gedeelte beklim je ook een vrijhangende ladder. Hoe verder je je op het parcours bevindt, hoe dieper je in de kloof zit. Daardoor is het uitzicht aan het begin het mooist. In de verte kan je de hoge bergtoppen van Wallis bewonderen.”
• Startpunt: Tete du Betson
• Duur: afhankelijk van de gekozen route
• Niveau: eerste deel A-C, tweede deel B-C, derde deel C-E
© Jelle Canipel
Tips voor via ferrata?
• Research de route: “Kijk altijd naar het aangegeven niveau en probeer je kunnen realistisch in te schatten.”
• Laat je begeleiden: “Een via ferrata doe je nooit alleen. Heb je weinig of geen ervaring? Pak het verantwoord aan en laat je bij je eerste belevenissen begeleiden door een gids of volg een cursus.”
• Hou het weer in de gaten: “Het weer kan snel omslaan in de bergen, dus zorg voor bescherming tegen de zon, maar ook voor een regenjas of warme trui. Duikt er onweer op? Verlaat dan zo snel mogelijk de ijzeren kabel.”
• Neem snacks en water mee: “Draag een rugzakje met energierepen en een drinkfles, zeker voor langere trajecten.”
• Voorzie een EHBO-kit: “Zo kan je bijvoorbeeld schaafwonden snel verzorgen.”
• Geef elkaar ruimte: “Het is veiliger om enkele meters tussen te laten. Bovendien kan je even genieten van het uitzicht terwijl je wacht op je beurt.”