Eerste hulp en pisteregels: zo voorkom je een skiongeval
We kunnen niet wachten om straks weer met beide voeten in de sneeuw te staan. Graag zo lang mogelijk van het wintersporten genieten? Dan doe je er alvast goed aan om blessures en ongelukken te vermijden! Wij geven je onze beste tips voor een veilige skivakantie.
‘Verkeersregels’ op de piste
Zonder enige vorm van verkeersregels zou het al snel een chaos worden – zelfs op de piste. Door de volgende pisteregels door te nemen heb je een beter idee van hoe andere wintersportfanaten zich (waarschijnlijk) zullen gedragen op de helling:
• Inhalen mag, zolang je de ander genoeg ruimte laat
• Invoegen doe je na eerst goed om je heen te kijken
• Geef voorrang aan mensen die van rechts komen
• Respecteer de borden en vraag het als je een teken niet begrijpt
• Lopen of klimmen mag alleen aan de zijkant van de piste
• Je bent verplicht om hulp te verlenen bij een skiongeval als dat nodig is
• Breng anderen niet in gevaar met je eigen acties
• Je mag alleen pistes kiezen waarvan je weet dat je ze aankan, of kan verlaten als het onverwacht toch niet goed gaat
• Bevind je je op een smalle of onoverzichtelijke plaats? Dan mag je daar niet stil blijven staan of zitten
• Let op de persoon voor je en doe geen dingen waardoor die persoon in moeilijkheden zou kunnen komen
• Iedereen is verplicht om altijd een ID bij zich te hebben
Hoe voorkom je wintersportblessures?
Één van de beste manieren om te voorkomen dat je in een botsing of gevaarlijk gebied terechtkomt is door jezelf af te remmen. Twijfel zeker niet om (als volwassene) extra lessen te nemen als je val- of stoptechnieken nog verbeterd kunnen worden. Beter voorkomen, dan genezen!
Verder is het belangrijk om je thuis goed voor te bereiden. Kijk je wintersportuitrusting bijvoorbeeld nog eens grondig na, en maak gebruik van een onderhoudsdienst voor kleding of materiaal. Kijk zeker ook of je beschikt over voldoende beschermingsmateriaal en – als je naar een gebied gaat waar de kans op lawines bestaat – een lawinekit.
Welk veiligheidsmateriaal heb je nodig bij het skiën?
• De juiste skihelm kan je leven redden
• Met een rugbeschermer kan je (permanent) letsel aan je spieren en ruggengraat voorkomen
• Voorkom polsblessures met polsbeschermers
• Loop je het risico op een lawine? Neem dan lessen in sneeuwveiligheid en neem altijd een lawinekit mee
• Ga je offpiste? Een rugzak met airbag zorgt dat je minder diep bedolven raakt onder de sneeuw tijdens een lawine
TIP: De DIN-waarde van je ski’s geeft aan hoe snel je ski’s losgaan. Of je een hoge of lage waarde nodig hebt, hangt af van je niveau en het terrein waarop je wil skiën.
Welk veiligheidsmateriaal heb je nodig bij het snowboarden?
• Bescherm je staartbeen, heupen en dijen tegen elke val met armor pants
• Je ruggengraat is erg belangrijk en kwetsbaar: trek daarom zeker een rugbeschermer aan onder je snowboardkleding
• Voorkom verstuikingen en blauwe plekken met scheen- en enkelbeschermers
• Je hoofdbescherming blijft ontzettend belangrijk. Ga dus nooit zonder helm van de piste
• Ga je met je snowboard offpiste? Bereid je voor op een mogelijke lawine met een airbagrugzak en een lawinekit
Ten slotte moet je vooral denken aan de fysieke fitheid van je eigen lichaam: doe thuis alvast wat sportoefeningen om de nodige spieren wakker te maken.
De vaakst voorkomende letsels op de piste
Gewond raken kan je overal, maar met steile hellingen, scherpe ski’s en snelle snowboarders zijn de risico’s op sommige breuken of wonden groter dan thuis. Dit zijn de 10 meest voorkomende letsels op de piste:
• Skiduim
• Hersenschudding
• Onderkoeling
• Sneeuwblindheid
• Gebroken sleutelbeen of pols
• Overbelaste spieren en verstuikingen
• Letsel aan de rug of ruggengraat
• Bevroren tenen, vingers of ledematen of algehele onderkoeling
• Uitdroging/dehydratatie
Wat doe je bij een skiongeval?
Bij een ongeval tijdens het wintersporten ben je vaak zelf de eerste hulp. In ieder geval is het nuttig om de hulpdiensten te bellen. In de EU is dat vaak 112, maar zoek zeker van tevoren op wat het lokale noodnummer is. Ook is het altijd handig om een nooddeken bij de hand te hebben: een gewond persoon loopt het risico om snel onderkoeld te raken. Wij vertellen je wat je in het ergste geval verder voor iemand kan betekenen.
Wat doe je als iemand een skiduim heeft?
Een skiduim komt over het algemeen voor als iemand valt terwijl ze skistokken vasthouden. De duim wordt daardoor te ver naar buiten geduwd, waardoor de binnenband van het onderste duimgewricht gedeeltelijk of volledig scheurt. Op het moment dat iemand een skiduim krijgt kan je deze persoon goed bijstaan door te helpen om de omliggende gewrichten (pols, vingers en elleboog) in beweging te houden. Koel de duim daarnaast (met ijs of desnoods sneeuw) voor zo’n 10 tot 15 minuten. Wacht op de hulpdiensten voor verdere behandeling.
Wat doe je als iemand een verstuiking krijgt?
Bij een verstuiking beschadig je het zachte weefsel rond een gewricht door bijvoorbeeld te struikelen of te vallen. In dit geval kan je als bijstander goed bijspringen met deze eerstehulptips: hou het verstuikte lichaamsdeel omhoog en bedek het gewricht met ijs, sneeuw of koude en natte doeken. Omwikkel de verstuikte plek met verband voor extra steun en laat de persoon vervolgens voldoende rusten. Door het gewricht af en toe voorzichtig te bewegen ontspannen de verstuikte spieren.
Let op: als de pijn hevig is en er een grote zwelling optreedt kan het zijn dat je iets gebroken hebt. Beweeg het lichaamsdeel niet in dit geval en bel de hulpdiensten.
Wat doe je als iemand onderkoeld raakt?
Onderkoeling treedt op als je lichaam kouder is dan 35°C. Vaak is iemand in deze staat wat suffig, met bleke huid en mogelijk blauwe lippen. Je kan een onderkoeld persoon helpen door ze allereerst uit de kou en de wind te halen. Trek natte kleren uit en vervang ze door droge, warme kleren – een muts kan goed van pas komen. Wikkel de persoon zo mogelijk in een nooddeken, met de zilveren kant naar binnen. Je helpt iemand juist niet door ze bijvoorbeeld in een warm bad te doen: dan warm je te snel op, waardoor je lichaam in shock kan raken. Geef een onderkoeld persoon voor de rest iets warms te drinken (zonder alcohol) en iets zoetigs te eten, met veel suiker.
Wat doe je als iemand sneeuwblind is?
Door de hogere weerkaatsing van zonlicht (UV-stralen) op de witte sneeuw kan je last krijgen van een hoornvliesontsteking. Je ogen worden pijnlijk en zien er vaak rood uit. Controleer in dit geval altijd of iemand contactlenzen draagt en verwijder deze meteen. Dek de ogen af met een blinddoek of een loszittend verband. Meestal is deze aandoening na 24 uur weer verdwenen. Zijn de klachten ernstig of blijven ze langer aanhouden? Raadpleeg dan een oogarts.
TIP: je kan sneeuwblindheid voorkomen met een sneeuwmasker, een zonnebril of een vizier aan je skihelm dat UV-licht tegenhoudt.
Wat doe je als iemand gewond raakt en bloedt?
Oefen druk uit op de wonde en probeer het bloeden te stelpen. Als je daarvoor geen gaas of schone doeken in de buurt hebt en het bloeden hevig is, gebruik dan desnoods je handen bij het stelpen. Gaat het om een arm, been of neus? Verhoog het ledemaat dan of hou het hoofd achterover om de toestroom van bloed te verminderen. Zit er iets in de wond? Verwijder dit dan niet, dat kan het bloedverlies vergroten. Zorg verder dat de gewonde persoon in een rustpositie zit of ligt.
TIP: Neem zelf een klein EHBO-kitje mee met gaas en pleisters
Wat doe je als iemand een bot breekt?
Heeft de persoon naast een (vermoedelijk) gebroken bot ook bloedverlies? Stelp dan eerst de wonde zoals hierboven. Probeer de persoon vervolgens in een zo comfortabel mogelijke positie te helpen en spreek ze kalmerend toe. Dit kan helpen als iemand in shock verkeert. Probeer het lichaamsdeel met de botbreuk vervolgens zo stil mogelijk te houden. Wacht dan op de hulpdiensten.
Wat doe je als iemand een hersenschudding heeft?
Mensen die een hersenschudding hebben kunnen ook het bewustzijn verliezen. Naast het bellen van de hulpdiensten kan je voor deze persoon niet erg veel doen. Hou omstanders op afstand als ze niet actief meehelpen en leg de persoon vlak en op de rug. Soms helpt een handvol koude sneeuw tegen een buil of blauwe plek als iemand het hoofd gestoten heeft.
Wat doe je als iemand bewusteloos is?
Zie je dat iemand bewusteloos is? Check allereerst de hartslag en pas indien nodig reanimatie toe. Als de persoon lijkt te ademen en een hartslag heeft is het verstandig om diegene op de zij te leggen, met de nu onderliggende arm onder het hoofd. Trek de bovenste knie op en leg deze over het gestrekte been. Controleer af en toe of de persoon nog ademt en wacht op de hulpdiensten.
Wat doe je als iemand in een lawine terechtkomt?
Ga je offpiste of ben je in een gebied waar de kans op een lawine reëel is? Dan kan het zeker nuttig zijn om een cursus snow safety te volgen voor je aan je wintersportavontuur begint. Verder is het belangrijk om een lawinepieper, een sonde en een lichtgewicht schop bij je te hebben. Onze expert legt je alvast uit hoe je de lawine-apparatuur gebruikt om iemand te redden, en geeft je daarnaast meer tips om jezelf te beschermen tijdens een lawine.
6 vuistregels voor een veilige skivakantie
Voor vertrek is het verstandig om je goed voor te bereiden, maar je weet natuurlijk nooit in welke situaties je straks ook echt terecht zou kunnen komen. Hou daarom deze zes vuistregels in je achterhoofd als je eenmaal op de piste staat:
- Zorg dat je materiaal stevig vast zit. Of het nu gaat om je helm, skibril, rugzak of lawinekit, door alles nog even te checken voor je afdaling voorkom je ongelukken door losgeslingerde spullen: voor jezelf, en voor anderen.
- Kleed je goed aan. Door je outfit op te bouwen volgens het drielagensysteem zorg je ervoor dat je niet teveel last krijgt van zweet en het tegelijkertijd niet te warm of te koud krijgt
- Drink voldoende. Je zou het niet denken, maar het inademen van koude lucht kan dehydraterend werken
- Spontaniteit is goed, maar informeer vooraf. Mocht je plots zin krijgen om voor een moeilijkere piste te gaan, neem dan wel even de tijd om de nodige informatie over deze helling te bestuderen voor je naar beneden glijdt
- Stop wanneer je moe bent. Niet alleen is het lastiger om risico’s voor jezelf in te schatten als je brein het liefst een dutje zou willen doen, maar mogelijk breng je andere skiër of snowboarders tijdens een onoplettend moment onbedoeld in gevaar
- Slaat het weer om en heb je plots geen goed zicht meer op de piste? Verminder dan allereerst je vaart, ga iets door je knieën om beter voorbereid te zijn op schokken en hobbels, en kies indien mogelijk voor de afdaling die zo gemakkelijk mogelijk is
Laat je verder inspireren
Voor ervaren skiërs en snowboarders ligt het avontuur buiten de gebaande paden. Overweeg je om ook een keer off-piste te gaan? Onze expert heeft alvast een paar belangrijke veiligheidstips voor je op een rijtje gezet.
Nog veiliger op wintersport? Breng je wintersportmateriaal eens bij ons binnen voor een grote onderhoudsbeurt!
